Historia NSZZ Solidarność 80\’ Małopolska:

NSZZ Solidarność 80 Małopolska jest związkiem młodym, zarejestrowanym w Sądzie, jest związkiem posiadającym swoje korzenie w NSZZ \”Solidarność\”. Stąd w poniższym opracowaniu, będącym kompilacją wielu artykułów opublikowanych w Internecie, a przedstawiającym historię i genezę powstania naszego Związku (i nie tylko) zaczynamy od tzw. podstaw. Ten krótki rys historyczny wykonano na podstawie n/w artykułów:

– Dariusz Januszek – NSZZ \”Solidarność\” – Problematyka rozłamu, przeobrażeń i przekształceń od stanu wojennego do współczesności (praca magisterska Uniwersytet Szczeciński),

– Magdalena Ostrowska : Idei nie zabiją,

– dr Gabriel Kraus : Geneza i misja WZZ \”Sierpień 80\”,

– Robert Walenciak : Jurczyk wygrał z lustracją,

– oraz wielu innych, często anonimowych opracowań.

Podpisanie w dniu 30 sierpnia 1980 roku Porozumienia Szczecińskiego oraz 31 sierpnia Porozumienia Gdańskiego dało początek powstania niezależnego ruchu związkowego o nazwie NSZZ \”Solidarność\”. Podstawowym celem wprowadzenia stanu wojennego w Polsce (13 XII 1981) było zniszczenie \”Solidarności\” – wówczas dziesięciomilionowego związku zawodowego, opozycyjnego wobec władz PRL. W momencie wprowadzenia stanu wojennego działalność \”Solidarności\” została zawieszona, a jakakolwiek aktywność związkowa zagrożona surowymi karami. 8 października 1982r Sejm PRL, przy 12 głosach sprzeciwu, uchwalił ustawę o związkach zawodowych, zgodnie z którą rejestracja wszystkich istniejących dotychczas związków zawodowych miała utracić moc prawną. Nowa ustawa o związkach zawodowych wymierzona była przede wszystkim w \”Solidarność\”. Odrodzeniu się związku miała zapobiec m.innymi wprowadzona przez wspomnianą ustawę zasada, że w jednym zakładzie pracy może istnieć tylko jeden związek zawodowy.

17 kwietnia 1989 roku ponownie zalegalizowano NSZZ \”Solidarność\”. Na czele związku stanął Lech Wałęsa, legendarny przywódca strajków z 1980 roku. Jednakże już wtedy uzurpator wszelkich praw do rządzenia i wiążący cele polityczne ze związkowymi, doprowadził do pierwszego rozłamu w \”Solidarności\”. Osłabienie wpływów NSZZ \”Solidarność\” tłumaczono początkowo odejściem do władz państwowych oraz do nowo powstałych partii i stronnictw politycznych dotychczasowych przywódców, działaczy i doradców. Jednak odejście części działaczy spowodowane było wzajemnymi animozjami. Lech Wałęsa nie mógł wybaczyć innej legendzie Solidarności, Marianowi Jurczykowi (ze Szczecina), podpisania z ówczesnym rządem porozumienia o jeden dzień wcześniej niż to on uczynił w Gdańsku. Oficjalnie przyczyną rozłamu były porozumienia tzw. \”okrągłego stołu\” w 1989 roku (M.Jurczyk, nie uznał porozumień zawartych przy okrągłym stole), które wypaczyły ideę \”Solidarności\”i spowodowały rozbicie jedności organizacyjnej Związku z utworzeniem \”Solidarności Walczącej\” i \”Solidarności 80\”

L.Wałęsa 8 maja 1989 roku udzielił upoważnienia Andrzejowi Milczanowskiemu, Janowi Tarnowskiemu i Edwardowi Radziewiczowi do organizowania NSZZ \”Solidarność\” w regionie, zupełnie lekceważąc przewodniczącego Zarządu Regionu z 1981 r Mariana Jurczyka.

Tworzono nowe organizacje zakładowe nawet w tych zakładach, gdzie już one istniały, ale nie były podległe L.Wałęsie i jego ludziom. Podobna sytuacja miała miejsce w Bydgoszczy, gdzie tworzone już w 1988 roku przez Jana Rulewskiego struktury związku były złe, gdyż kogo innego wybrały za przewodniczącego. Wielu ówczesnych działaczy \”Solidarności\” nie akceptowało \”dyktatury Wałęsy\”. 20 maja 1989 roku 25-ciu działaczy z Łodzi podpisało się pod apelem do członków NSZZ \”Solidarność\”domagając się odbudowania jedności związku oraz sformułowało Porozumienie na Rzecz Przeprowadzenia Demokratycznych Wyborów w NSZZ \”Solidarność\”.

Oficjalnie ukonstytuowanie się tego Porozumienia miało miejsce miesiąc później w Szczecinie. Sygnatariusze Porozumienia (działacze z 5 wielkich, polskich miast. W Komitecie Założycielskim byli między innymi Marian Jurczyk i Kazimierz Świtoń) uznali, że \”Solidarność\” z lat 80-tych nigdy nie przestała istnieć i zwróciła się do odtwarzanego związku o nazwie \”Solidarność \’80\”. Umieszczenie przy nazwie Solidarności liczebnika 80 miało symbolizować protest społeczny sierpnia 1980 roku. W 1990 roku część działaczy pierwszej Solidarności z Anną Walentynowicz i Andrzejem Gwiazdą próbowało reaktywować Wolne Związki Zawodowe. Struktury tego związku zostały szybko wchłonięte przez macierzystą \”Solidarność\”.

Mimo, że \”Solidarność\” wywalczyła pluralizm związkowy to zarejestrowanie innego związku nie było łatwe. Po wielu trudach, 12 września 1991, roku Marian Jurczyk oraz grupa radykalnych działaczy Grupy Roboczej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego (NSZZ) \”Solidarność\” będących w opozycji do L. Wałęsy i którzy doprowadzili do powstania nowego Związku doczekali się zarejestrowania w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie NSZZ \”Solidarność 80\” (przeciwko rejestracji nowego związku ze słowem Solidarność 80 w nazwie był również Lech Kaczyński). Program S-80 łączyły różne inspiracje ideowe: sprawiedliwość społeczna, samorządność ,inspiracje socjalistyczne ( pierwsze hasło \”Solidarności\” – \”socjalizm tak, wypaczenia nie\”) po solidaryzm społeczny. Związek odwoływał się też do tradycji niepodległościowej. W wyborach prezydenckich w listopadzie 1991 poparł kandydaturę L. Moczulskiego.

Naczelną władzą 80-tki była Komisja Porozumiewawcza. Pierwszym przewodniczącym NSZZ \”Solidarność 80\” został Marian Jurczyk. Pierwotnie siedziba Komisji Krajowej NSZZ \”Solidarność-80\” mieściła się w Szczecinie, najpierw przy ul. Malczewskiego później przy ul. Partyzantów (jest to historyczna siedziba Związku). Od 16 sierpnia 1995 roku siedziba władz związku mieści się w Warszawie.

Organizacja liczyła ok. 150 tys. członków. Od 1990 wydawany jest tygodnik \”Solidarność Szczecińska\”. Największe wpływy S-80 miała i ma na Pomorzu Zachodnim i Górnym Śląsku. Głównymi działaczami Pomorza Zachodniego byli: M. Jurczyk, A. Gwiazda. Na Śląsku Daniel Podrzycki w końcu lat 80-tych nawiązał kontakt z Marianem Jurczykiem i w jego imieniu zakładał na Śląsku konkurencyjne wobec \”Solidarności\” struktury \”Solidarności 80\”.

W 1992 roku powstał Związek Zawodowy \”Kontra\” . Jego genezą była \”Kontra\” przeciwko nieprawościom i oszustwom gospodarczym, malwersacjom i sekciarstwu. Choć zrzeszał m.innymi ludzi działających kiedyś w pierwszej \”Solidarności\” i stąd ma wspólne z \”Solidarnością\” korzenie, powstał od podstaw (z inspiracji m.innymi Andrzeja Słomki z KPN) nie z rozpadu struktur nowej \”S\”.

Niestety dość szybko nastąpił pierwszy rozłam w Solidarności 80. Liderzy związku nie potrafili się dogadać w kwestii celów związkowych , a także politycznych. Marian Jurczyk popierał ówczesny rząd Olszewskiego, który według wielu nic dobrego dla Polski nie robił. Rząd, według nich,odpowiadał za fatalną prywatyzację FSM, za oszustwa i liczne ujawniane malwersacje w gospodarce Państwa. Polityka wyprzedawania majątku narodowego obcemu kapitałowi, firmowana przez rząd Jana Olszewskiego oraz pogarszająca się sytuacja w górnictwie były przyczyną proklamowania strajku w kopalniach na Śląsku. Brak poparcia ze strony innych Regionów Solidarności 80 oraz próba utworzenia przez Mariana Jurczyka ugrupowania politycznego było przyczyną stworzenia w sierpniu 1993 roku, przez Daniela Podrzyckiego, nowego związku zawodowego WZZ \”Sierpień-80\”. Działacze WZZ \”Sierpień-80\”, do dziś, zdecydowanie odrzucają jakąkolwiek formę uczestnictwa związku w życiu politycznym kraju. Nastawiają się przede wszystkim na sprawy roszczeniowe, socjalne i pracownicze. Również w 1993 roku powstaje z części struktur 80-tki ChNSZZ \”Solidarność\” im. Ks. Jerzego Popiełuszki. Założycielem jest były przewodniczący S-80 Regionu Mazowsze Seweryn Jaworski, który chciał budować związek w oparciu o wartości chrześcijańskie. Związek ten ostro protestuje przeciwko wyprzedaży kluczowych przedsiębiorstw kapitałowi zagranicznemu. Występuje także przeciwko liberalnej polityce państwa, krytykując ówczesnych postsolidarnościowych polityków.

Jednak do największego rozbicia w NSZZ \”Solidarność-80\” doszło na zjeździe w Świnoujściu 24 – 25 czerwca 1994 roku. Część działaczy złożyła wtedy wniosek o odwołanie przewodniczącego Mariana Jurczyka i niektórych członków Komisji Krajowej. Na stanowisko przewodniczącego wybrano Andrzeja Dolniaka z Katowic. Ówczesna Komisja Krajowa, wraz z Marianem Jurczykiem na czele zakwestionowała prawomocność tego odwołania, a Marian Jurczyk nadal uznawał się za przewodniczącego Związku. W marcu 1995 roku w Zabrzu odbył się kolejny zjazd grupy, która rościła sobie prawo do NSZZ \”Solidarność-80\” na zjeździe tym, w miejsce Andrzeja Dolniaka wybrano nowego przewodniczącego związku, został nim adwokat z Wrocławia dr Zbigniew Półtorak. Również w związku wywodzącym się z S-80 nastąpił w 1995 roku rozłam – dotychczasowy działacz WZZ \”Sierpień\” Stanisław Huszcza uważając, że w jego związku zauważa się malejące znaczenie doktryny chrześcijańskiej założył ChWZZ \”Sierpień-80\”. Sytuacja dwuwładzy w Solidarności 80 spowodowała przewlekły kryzys.

Mariana Juczyka popierało około 50 tysięcy z prawie 500 tysięcznego związku. Dopiero Sąd Apelacyjny w Warszawie przyznał prawo do piastowania funkcji przewodniczącego Komisji Krajowej dr Z.Półtorakowi oraz zarejestrował warszawską siedzibę S-80. Aktywna w tym czasie działalność 80-tki spowodowała przydanie jej przydomka radykalna. Związek apelował m.innymi do Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego o zmiany w polityce gospodarczej. Domagano się zwiększenia dyscypliny prawnej i finansowej państwa. Według dr.Z.Półtoraka 80-tka miała wówczas wygrać najbliższe wybory parlamentarne i w ciągu dwóch-trzech lat wyprowadzić gospodarkę polską z kryzysu.

Na zjeździe w Jastrzębiu Zdroju doszło do połączenia części zwaśnionych stron. Zwołany przez frakcję Mariana Jurczyka 29.III.1996 r w Łukęcinie zjazd \”konkurencji\” zaowocował powstaniem w X 1996 związku KNSZZ \”Solidarność-80\”, którego przewodniczącym został M.Jurczyk. Siedzibą KNSZZ \”Solidarność-80\” jest Szczecin. W gazecie Głos Szczeciński z 23 lipca 1996 roku pisano m.innymi : \”szczeciński lider związkowy, Marian Jurczyk, ma szczęście do rozłamów ? kiedyś wykolegował go Wałęsa z Milczanowskim, później sporą część zabrał Seweryn Jaworski a od kilkunastu miesięcy trwała walka, której finał właśnie nadszedł\”.

Zamieszania nie koniec na zjeździe w 1997 roku, odwołano Zbigniewa Półtoraka ze stanowiska przewodniczącego i wybrano nowego szefa związku – został nim inżynier ze Śląska – Wiesław Szwałek. Dr Zbigniew Półtorak, który podobnie jak wcześniej Marian Jurczyk nie uznał wyboru nowego przewodniczącego, założył nowy związek zawodowy pod nazwą Federacja Regionów i Komisji Zakładowych Solidarność 80.

Kolejne zjazdy NSZZ \”Solidarność-80\” 22-24.XI.1998 roku w Świnoujściu oraz 27-28.XI.2000 Krajowy Zjazd w Jastrzębiu Zdroju ponownie wybrały na przewodniczącego S-80 Wiesława Szwałka. Obecnym przewodniczącym Komisji Krajowej jest Bogdan Warzyński ze Szczecinka (Region Zachodniopomorski).

Tymczasem wybrany w 1997 roku na fotel senatora Marian Jurczyk został poddany lustracji i został czterokrotnie przez Sąd Lustracyjny nazwany kłamcą lustracyjnym (posiadano wiele dowodów współpracy M.Jurczyka z SB). W 2000 roku M.Jurczyk został pozbawiony miejsca w Senacie. Dopiero Sąd Najwyższy w 2003 roku uchylił wcześniejszy wyrok Sądu Lustracyjnego (pewnie dopatrzono się lustracji politycznej).

W 2003 roku wobec groźby upolitycznienia związku, apodyktyczności władz centralnych związku następuje ostatni etap rozpadu Solidarności 80 – powstaje NSZZ Solidarność 80 Małopolska, ze siedzibą Komisji Krajowej w Krakowie. Przewodniczącym Komisji Krajowej naszego Związku wybrano Mieczysława Kucharskiego, wieloletniego działacza Solidarności 80 (był przewodniczącym Zarządu Regionu Małopolska, Wiceprzewodniczącym Komisji Krajowej, Przewodniczącym Komisji Zakładowej w Hucie im.Tadeusza Sendzimira w Krakowie). Mieczysław Kucharski równocześnie pełni funkcje Wiceprzewodniczącego Zarządu Regionu Małopolskiego oraz Przewodniczącego Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność 80 Małopolska Mittal Steel Polska S.A.